سیاهه انتشار شهر تهران دارای صحت و دقت لازم نیست - وبلاگ ساعت فانتزی

به گزارش وبلاگ ساعت فانتزی، یک کارشناس سیاستگذاری حوزه محیط زیست با اشاره به اینکه سیاهه انتشار شهر تهران دارای کفایت، صحت و دقت لازم برای سهم­ بندی منابع مختلف در انتشار ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون شهر تهران نیست، گفت: در تهیه این سیاهه تنها منابع انسان ساخت در نظر گرفته گردیده و سهم منابع طبیعی مانند گرد و غبار دیده نگردیده است.

محمد کاظمی در گفت و گو با وبلاگ ساعت فانتزی، با اشاره به اینکه مسئله آلودگی هوا یکی از مهم­ترین مشکلاتی که مردم شهر تهران با آن دست وپنجه نرم می­ نمایند، اظهار کرد: آنالیز های اجرا شده نشان می­ دهد که ذرات معلق با قطر کوچک تر از 2.5 میکرون عامل اصلی آلودگی هوای پایتخت هستند به­ طوری­ که بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در سال گذشته منشا 101 روز از 108 روز هوای ناسالم در شهر تهران، غلظت بیش از حد مجاز ذرات معلق کمتر از 2.5 میکروندر هوا بود البته این روند در آمار سال­ های پیش نیز قابل مشاهده است.

وی ادامه داد: ذرات معلق برخلاف دیگر آلاینده­ های هوا که به­ صورت گاز هستند، به صورت جامد و مایع در هوا پراکنده گردیده اند و به دو گروه ذرات معلق اولیه و ثانویه تقسیم می شوند. ذرات معلق اولیه ذراتی هستند که به­ صورت مستقیم از منابع آلاینده به هوای محیط وارد می گردد و قابل اندازه­ گیری هستند درحالی­ که ذرات معلق ثانویه در ابتدا در اشکال مختلف گازی وارد جو می شوند و بر اثر فعل و انفعالات موجود در هوا مانند واکنش­ های فوتوشیمیایی، هیدرولیز، چگالش و اکسیداسیون تغییر فاز می دهند و به شکل جامد درمی آیند.

این کارشناس سیاستگذاری حوزه محیط زیست با بیان اینکه ذرات معلق ثانویه از آلاینده­ های دیگر به وجود می­ آیند و دارای انواع مختلفی هستند، توضیح داد: سولفات ها (SO42)، نیترات ها (NO3) و ترکیبات آلی ثانویه از مهمترین آن ها هستند بنابراین برای کاهش آلودگی هوای شهر تهران لازم است که ابتدا منابع منتشرنماینده این آلاینده به­ طور دقیق شناسایی گردد و به این کار اصطلاحاً منشأ یابی ذرات معلق می گویند.

کاظمی تاکید نمود: با توجه به اینکه ذرات معلق ثانویه به­ صورت مستقیم قابل اندازه گیری نیستند، تخصیص سهم منابع انتشار آن ها کمی پیچیده­ تر از ذرات معلق اولیه خواهد بود بنابراین حساس­ ترین مرحله در منشأیابی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، درنظردریافت ذرات معلق ثانویه است.

وی اضافه کرد: یکی از در دسترس­ ترین مطالعاتی که در کشور در زمینه منشا یابی آلاینده­ ها اجرا شده گزارش سیاهه انتشار آلایندگی شهر تهران است. این مطالعه که توسط شرکت کنترل کیفیت هوا منتشر گردیده، میزان انتشار (تناژ) تمام آلاینده­ های معیار هوای شهر تهران را در سال 92 بیان نموده است. این گزارش بسیار مورد توجه مسئولان قرار گرفته است و در تحلیل­ های مختلف سهم منابع انتشار آلاینده­ ها، نتایج آن را ملاک ارائه آمار خود قرار می­ دهند. با توجه به اینکه ذرات معلق، آلاینده اصلی هوای شهر تهران هستند، این مطالعه سهم منابع مختلف در فراوری ذرات معلق شهر تهران را مطابق این شکل ارائه داده است.

این کارشناس سیاستگذاری حوزه محیط زیست با اشاره به اینکه منشایابی دقیق و صحیح آلاینده اصلی هوای یک منطقه، مبنای برنامه­ ریزی و تصمیم­ گیری برای انجام اقدامات لازم در راستای کاهش آلودگی هوای آن منطقه خواهد بود، توضیح داد: با توجه به این مسئله، این سؤال مطرح است که آیا نتایج این مطالعه برای تصمیم­ گیری­ های بعدی قابل اطمینان است یا خیر؟

کاظمی با بیان اینکه برای پذیرش صحت و دقت سیاهه انتشار آلایندگی شهر تهران صرفاً در منشا یابی آلاینده اصلی هوای شهر تهران یعنی ذرات معلق، درنظردریافت نکاتی حائز اهمیت است، گفت: یکی از نکات این است که در مشخص منابع فراورینماینده آلاینده تنها منابع انسان­ ساخت (مصنوعی) در نظر گرفته گردیده و سهم منابع طبیعی مثل گرد و غبار در نظر نگرفته گردیده است، همچنین این گزارش تفکیکی بین ذرات معلق کمتر از 10 میکرون و ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون قائل نگردیده است، در صورتی که ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون عامل اصلی آلودگی هوای تهران شناخته می گردد.

وی در ادامه اظهار کرد: در مطالعه سیاهه انتشار، ذرات معلق ثانویه که بر اساس مطالعات منشأیابی حدود 25 درصد از این آلاینده را در هوای شهر تهران تشکیل می­ دهند، در نظر گرفته نگردیده است بنابراین نمی­ توان نتایج این مطالعه را دارای کفایت، صحت و دقت لازم برای سهم­ بندی منابع مختلف در انتشار ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون شهر تهران دانست. آماری که مسئولان مربوطه در مورد سهم منابع انتشار این آلاینده ارائه می­ دهند، صحیح و دقیق نیست و ضرورت دارد مطالعات دقیق­ تری در این زمینه انجام گردد.

به گفته این کارشناس سیاستگذاری حوزه محیط زیست برای منشأیابی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون با درنظردریافت ذرات معلق ثانویه در شهر تهران دو مطالعه دیگر توسط کارشناسان محیط زیست اجرا شده و نتایج این دو مطالعه در آنالیز های جداگانه ای مورد تحلیل قرار گرفته است.

کاظمی با اشاره به اینکه نتایج این دو مطالعه نسبت به نتایج گزارش سیاهه انتشار به دلیل در نظر دریافت ذرات معلق ثانویه و ذرات با منشأ طبیعی از دقت بیشتری برخوردار است، توضیح داد: آنالیز جزئیات این دو مطالعه، نشان می دهد که با توجه به تعداد کم و پراکندگی نامناسب نقاط نمونه­ برداری، نتایج مذکور نیز سطح دقت بالایی ندارد بنابراین برای یک منشأیابی دقیق و جامع لازم است نقاط نمونه­ برداری به­ گونه­ ای انتخاب شوند که از وضعیت دقیق فراوری ذرات معلق در کل شهر تهران نمایندگی نمایند.

وی در خاتمه تاکید نمود: در این راستا لازم است کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا کمیته ه­ای تخصصی تحت عنوان کمیته منشأیابی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون تشکیل دهد و از جامعه متخصص دانشگاهی در این کمیته استفاده کند. این کمیته می­ تواند با استفاده از توان داخلی گامی مهم در شناسایی دقیق­ تر منابع اصلی آلودگی هوا و مشخص سیاست­ های مؤثر مقابله با آن بردارد.