سکونت 70 درصد جمعیت ایران در40 درصد مساحت کشور - وبلاگ ساعت فانتزی

به گزارش وبلاگ ساعت فانتزی، دبیر مرکز مطالعات جمعیت با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از 70 درصد جمعیت در کمتر از 40 درصد مساحت قابل سکونت ایران ساکن هستند، می گوید: این آمار به معنای ایجاد قطب ها و کلونی های جمعیتی در کلانشهرهاست و این درحالیست که شهرنشینی و الگوی شهرنشینی در رابطه معکوس با جمعیت و فرزندآوری است.

صالح قاسمی در مصاحبه با ایسنا، با اشاره به مقدار تراکم جمعیت در استان های مختلف ایران (تعداد نفراتی که در هر کیلومتر مربع ساکن می شوند)، گفت: متاسفانه نظام مدیریت در زمینه توزیع جغرافیایی جمعیت که ذیل آمایش سرزمینی تبیین می گردد مثل بسیاری از موضوعات دیگر به درستی عمل ننموده است و بسیاری از آسیب هایی که امروز در کشور شاهد هستیم ناشی از عدم توزیع جغرافیایی صحیح جمعیت است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 70 درصد جمعیت در کمتر از 40 درصد مساحت قابل سکونت ایران ساکن شده اند، اضافه نمود: این آمار به معنای این است که قطب ها و کلونی های جمعیتی را تحت عنوان کلانشهر ها ایجاد نموده ایم که کشور و نظام مدیریت و برنامه ریزی را دچار آسیب می نماید.

دبیر مرکز مطالعات جمعیت ادامه داد: قطب های جمعیتی به کلانشهر هایی گفته می شوند که تراکم جمعیت، آلودگی هوا و ترافیک در آن ها بسیار بالاست. تامین زیرساخت ها و تامین منابع مانند آب و برق دچار مشکل است و از همه بدتر پیغام اشتباهی به مدیریت جمعیت کشور می دهد. چه مردمی که در قطب های جمعیتی و کلانشهر ها زندگی می نمایند و چه مدیران و مسئولانی که درصدد مدیریت این کلانشهر ها هستند به واسطه این تراکم بالای جمعیت در شهر های بزرگ مفهوم درست بحران جمعیتی را به درستی درک نخواهند کرد چراکه تجربه زیسته آن ها می گوید همین مقدار جمعیت هم باعث ایجاد مشکل و آسیب شده است.

وی عدم نامتوازن جمعیت در کشور را محصول نظام برنامه ریزی نامتوازن کشور دانست و اضافه نمود: زمانی که برخی از امکانات و خدمات منحصرا در کلانشهر ها متمرکز می شوند، بسیاری از افراد به سمت شهر های بزرگ و کلانشهر ها روی خواهند آورد و فرصت های شغلی، خدمات اجتماعی و ظرفیت های زیستی در این کلانشهر ها باعث می گردد تراکم آن بسیار بالا باشد.

قاسمی در ادامه به ارائه آماری از مقدار تراکم جمعیتی استان های مختلف ایران بر اساس سرشماری سال 1395 پرداخت و گفت: تهران با جمعیت 13 میلیون و 267 هزار و 637 نفر، البرز با جمعیت 2 میلیون و 712 هزار و 400 نفر و گیلان با جمعیت 2 میلیون و 530 هزار و 696 نفر از شهر هایی با تراکم جمعیتی بالاست. بعلاوه سمنان با جمعیت 702 هزار و 360 نفر و خراسان جنوبی با جمعیت 768 هزار و 898 نفر از شهر هایی با تراکم پایین هستند.

وی با اشاره به اینکه آمایش سرزمینی مقدار تراکم جمعیت یکی از کار های فوری و بسیار لازم است که باید تا به امروز انجام می شد، اما انجام نشده و آسیب های زیادی ایجاد نموده است، گفت: باید در دو حوزه مهاجرت داخلی و خارجی جابجایی جمعیت را مورد مطالعه قرار دهیم. اگر سیاست و راهبردی برای مدیریت جابجایی جمعیت در درون کشور نداشته باشیم، کلانشهر ها بزرگ و بزرگتر و حاشیه نشینی در کلانشهر ها بیشتر خواهد شد.

دبیر مرکز مطالعات جمعیت در ادامه در پاسخ به سوالی درخصوص تاثیر توزیع نامتوازن تراکم جمعیت بر مقدار رشد جمعیت یادآور شد: شهرنشینی و الگوی شهرنشینی در رابطه معکوس با جمعیت و فرزندآوری است و الگوی شهرنشینی به معنای الگوی زندگی در آپارتمان های کوچک، مشغله های بیشتر و نظام دغدغه های ذهنی و رفتاری بیشتر است. در تمام جهان میان شهرنشینی و الگوی جمعیت و فرزندآوری رابطه معکوس وجود دارد و در دهه 40 که شهرنشینی در ایران با سرعت بالایی افزایش یافت این موضوع خود را در آمار ها نشان داد.

قاسمی ادامه داد: اگر بتوانیم شهر های کوچک را جایگزین زندگی در شهر های بزرگ کنیم و اگر برای شهر های کوچک برنامه راهبردی داشته باشیم که جمعیت را در شهر های کوچکتر حفظ و متمرکز کنیم چه بسا هم مدیریت جمعیت ممکن تر خواهد شد و هم پالس غلط به خانواده ها و نظام مدیریت و مسئولان داده نمی گردد.