ایران در صندلی سیزدهم مقالات کرونا، حمایت اقتصادی دانشگاه ها - وبلاگ ساعت فانتزی

به گزارش وبلاگ ساعت فانتزی به نقل از فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، اولین وبینار تحولات آموزش عالی در عصر کرونا با موضوع چالش ها و فرصت ها، به همت گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم و با حضور نزدیک به 100 تن از اعضای فرهنگستان، استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، متخصصان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت مجازی برگزار گردید.

در این جلسه که به ریاست دکتر رضا فرجی دانا استاد دانشگاه تهران و عضو وابسته گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم تشکیل شد، 4 تن از استادان دانشگاه سخنرانی ایراد کردند.

دکتر علی اکبر صبوری استاد ممتاز دانشگاه تهران در این وبینار گفت: بعضی از ویروس کرونا به عنوان پژواک ناله زمین یاد می نمایند چون در طول تداوم این شرایط به مدت یک سال، بقای بیش از 700 گونه گیاهی و جانوری حفظ می گردد و بیش از 200 میلیون متر مکعب گازهای گل خانه ای و دی اکسید کربن کاهش می یابد. در آینده نزدیک دمای کره زمین پایین می آید. علاوه بر آن، کاهش چند صد میلیون تن زباله پلاستیکی و افزایش بهداشت عمومی به خصوص در کشورهای فقیر از ره آوردهای این ویروس خواهد بود.

وی با اشاره به تغییر سیستم آموزش و استفاده بهینه از فضای مجازی گفت: ویدیوکنفرانس ها و آموزش های تحت شبکه اینترنت، سرفصل تازه ای از آینده علم و آموزش نوین است. این به صورت غیرمستقیم و بعضاً هم مستقیم رخ می دهد و در نتیجه می تواند از نابودی جنگل های بسیاری جهت چاپ کتب درسی و آموزشی در سراسر زمین جلوگیری کند. در جهان پس از کرونا انسان خردمندتر خواهد شد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره مطالعه ای که پیرامون تحقیقات ایران در سال 2020 اجرا شده است گفت: در این مطالعه، از داده های پایگاه WOS استفاده شد و اسناد علمی نمایه شده با موضوع کرونا در هفت ماه نخست سال 2020 میلادی، مورد آنالیز نهاده شد.

وی اضافه کرد: در حوزه Science تعداد مقالات ایران در سال 2019، 47 هزار و 645 عدد بوده است که این میزان در سال 2020 به 45 هزار و 814 رسید. در حوزه علوم اجتماعی، تعداد مقالات از 3210 سال 2019، به 3 هزار و 519 در سال 2020 رسیده است. در حوزه هنر و علوم انسانی، تعداد مقالات در سال 2020، 246 بوده است در حالی که در سال 2019، 252 مقاله در این زمینه ها منتشر شد.

صبوری ادامه داد: از میان دو میلیون سندی که در سال 2020 منتشر شده است، 31 هزار و 794 مورد درباره کووید -19 بوده است. از این میان، آمریکا با 9161 مقاله در رتبه اول نهاده شده و بعد از آن چین قرار گرفته است. رتبه ایران در این حوزه دوازدهم است در حالی که در رتبه بندی از لحاظ تعداد مقالات در زمینه علوم رتبه 14 را داریم.

استاد ممتاز دانشگاه تهران درباره مقالات حوزه علوم اجتماعی گفت: در حوزه علوم اجتماعی، از میان 356 هزار و 806 سند علمی تهیه شده در جهان، امریکا، انگلیس و چین در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. ایران در صندلی 29 قرار گرفته است. از این تعداد مقاله منتشر شده در سراسر جهان، 2.1 درصد مقالات به کووید -19 مرتبط بوده است. ایران رتبه 14 را در این رده بندی دارد.

وی گفت: در حوزه علوم انسانی و هنر، از 74 هزار و 243 مقاله منتشر شده، ایران با 246 مقاله رتبه 37 جهان را داراست. از کل سندهای علمی فراوری شده در زمینه علوم انسانی و هنر، فقط 0.21 درصد به مقالاتی با موضوع کووید -19 اختصاص دارد که ایران با چهار مقاله در رتبه هفتم جهان است البته این چهار مقاله از هیچکدام از دانشمندان ایرانی نبوده، بلکه متعلق به یک استاد آمریکایی است که فرصت مطالعاتی در دانشگاه شیراز گذرانده و در مقالات خود از افیلیشن دانشگاه شیراز استفاده نموده است.

استاد مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک اضافه کرد: به طور کلی، ایران با 786 مقاله مرتبط با کووید -19 در صندلی سیزدهم قرار گرفته است و 2.3 درصد مقالات مربوط به این بیماری توسط ایران منتشر شده است. این در شرایطی اتفاق افتاده است که دانشگاه های ما واقعاً از لحاظ مالی در مضیقه بوده اند. در سال 2020 رتبه علمی ایران از لحاظ کمیت انتشارات در همه موضوعات، پانزدهم است.

صبوری با بیان اینکه مقالات ایرانی در 388 مجله جهان منتشر شده است، گفت: میانگین کیفیت مقالات ایرانی منتشر شده، Q2 بوده است که بیانگر کیفیت خوب این اسناد است. 786 مقاله ای که از ایران در مورد کووید -19 منتشر شده است اچ ایندکس 25 را طی کمتر از یک سال کسب نموده اند و 3217 مورد ارجاع به آن ها داده شده است؛ یعنی میانگین ارجاع به هر مقاله ایرانی چهار است و این عدد بسیار خوبی است. مقالاتی با 140 و 111 ارجاع وجود داشته است.

وی گفت: دانشگاه هاروارد با 771 سند علمی در زمینه کووید -19 رتبه نخست را در میان دانشگاه ها دارد. غالب مقالات ایرانی از سوی دانشگاه علوم پزشکی تهران به ثبت رسیده است. پس از آن، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشگاه علوم پزشکی ایران قرار دارند. دانشگاه تهران نیز 26 مقاله در زمینه کووید -19 ثبت نموده است.

صبوری در ادامه با اشاره به حمایت های مالی از پژوهش ها گفت: تحقیقات مرتبط با کووید -19 در ایران، توسط دانشگاه ها حمایت مالی شده اند و هیچ مورد حمایتی از صندوق پژوهشگران و فناوران کشور و نظایر آن دیده نشده است. اما دو مورد حمایت مالی از سوی بنیاد قطر مشاهده شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره حمایت های مالی از تحقیقات علمی در آمریکا گفت: NSF و NIH مهم ترین و بزرگترین بنگاه های ارائه دهنده گرنت پژوهشی به استادان و محققان از میان حدود 50 بنگاه ریز و درشت در کشور آمریکا است. در سال 1958، با نگرانی شدید پیش آمده در آمریکا از خبر پیشتازی اتحاد جماهیر شوروی سابق، بودجه NSF از 3.5 میلیون دلار به 40 میلیون دلار افزایش یافت.

وی اضافه کرد: در شماره پنج ماه ژوئن مجله ساینس خبر مهمی درباره لایحه افزایش بودجه بنیاد ملی علم آمریکا (NSF) به چاپ رسیده است که بر اساس آن بودجه این نهاد از هشت میلیارد دلار سالیانه به 40 میلیارد دلار ظرف پنج سال رسیده است. این جهش، دومین جهش اعتباری در عمر 70 ساله این موسسه است و با احساس خطر از عقب افتادن در توسعه تکنولوژیک از چین حاصل شده است.

صبوری با اشاره به فعالیت های شرکت های دانش بنیان در فراوری ماسک، ساخت ونیتلاتور و کیت های تشخیص کرونا اعلام کرد: توسعه، پیشرفت، قدرت، رجحان مالی، سلامتی و رفاه جامعه و در نهایت ابرقدرتی، در گرو پژوهش و تحقیق بوده و حتی در کمبودها و بحران های سنگین مالی، نه تنها از اعتبارات پژوهشی نباید کاست، بلکه برای مقابله با این طوفان، باید دست به دامن محققان شد و بر اعتبارات پژوهشی اضافه کرد. توانایی، دانایی می خواهد و این نیازمند تحقیق است.